Schowek 0
Twój schowek jest pusty
Koszyk 0
Twój koszyk jest pusty ...
Strona główna » Poradniki » Jakie chłodzenie powietrzem dla procesora? Doradzamy w zakupie coolera
alt

Dołącz do grona subskrybentów TechLord. Odbieraj informacje o nowościach, premierach, promocjach oraz wyprzedażach.

 

Jakie chłodzenie powietrzem dla procesora? Doradzamy w zakupie coolera

Data dodania: 15-03-2024


Procesor trzeba chłodzić – nie ma na to rady i grubo myli się ten, kto uważa inaczej. Tylko czym obniżać temperaturę CPU? Który cooler chłodzący powietrzem najlepiej z tym sobie poradzi? Które parametry trzeba brać pod uwagę? Tym poradnikiem mamy nadzieję rozwiać wątpliwości.

Co to jest chłodzenie powietrzne procesora?

Chłodzenie powietrzne jest tym podstawowym używanym do obniżania temperatury procesora komputerowego. Kluczową rolę odgrywa tu wentylator. Nie jest to żadna nowość, ponieważ tego typu instalacje były i są montowane na CPU, z tą jednak różnicą, że lata temu ich wybór był niewielki, a same konstrukcje niewyszukane.

Składały się na nią wspomniany wentylator oraz radiator o skromnych gabarytach. Ten rodzaj chłodzenia CPU nazywamy chłodzeniem boxowym, ponieważ producenci procesorów dokładali je do pudełek z komponentem. Nie jest też tajemnicą, że duża część właścicieli stacjonarek poprzestawała na nich, traktując je jako rozwiązanie satysfakcjonujące.

O ile był to procesor z tzw. dolnej półki wydajnościowej (Intel Celeron, Intel Pentium, AMD Athlon), nic nie stało na przeszkodzie, by pozostać przy tym niewielkim coolerze. Ale gdy ktoś decydował się na jednostki AMD Ryzen 5, AMD Ryzen 7, Intel Core i5 lub Intel Core i7, upieranie się przy chłodzeniu boxowym całkowicie mijało się z celem. Było wręcz absurdem.

Tym bardziej że każda nowa generacja przynosi wzrost wydajności. I choć wdrażanie coraz to niższych literacji obniża teoretycznie zapotrzebowanie energetyczne CPU, wciąż generują one duże ilości ciepła wymagającego odprowadzenia poza komponent.

Stosowanie mocnego coolera powietrznego jest tym samym bezwzględną koniecznością, a nie tylko ciekawym dodatkiem do konfiguracji PC. Ten, kto nie zadba o skuteczne chłodzenie, zmaga się thermal throttlingiem, czyli nagłym spadkiem wydajności spowodowany przegrzaniem podzespołu. Systemy bezpieczeństwa wolą spowolnić procesor, niż doprowadzić do uszkodzenia jednostki. Jakby tego było mało, w skrajnych przypadkach procesor spali się, a licho wie, co jeszcze podzieli jego los.

Przeczytaj też poradniki:

Jak zbudowany jest cooler powietrzny CPU?

Schemat działania chłodzenia powietrzem jest dość prosty. Wykorzystuje bowiem kooperację czterech elementów:

  • podstawki
  • rurek cieplnych (ciepłowodów)
  • radiatora z żebrami
  • wentylatora

Podstawkę chłodzenia powietrznego montuje się bezpośrednio na procesorze, przykładając ją do tzw. plecków CPU (konkretnie do części zwanej IHS). W tym miejscu trzeba oczywiście umieścić pastę termoprzewodzącą dla lepszego przewodnictwa cieplnego.

Podstawka odbiera energię cieplną i przekazuje ja od razu do rurek cieplnych, miedzianych lub aluminiowych. Dla maksymalnej efektywności ciepłowody są zatopione w metalowej podstawie, stykając się z procesorem. Same rurki nie są puste w środku, ale wypełnia je gaz lub ciecz.

Konstrukcje tego typu chłodzeń różnią się materiałem, z jakiego są wykonywane. W efekcie spotkasz w sklepach:

  • chłodzenia aluminiowe – są bardzo popularne, bo są najtańsze. Oferują przy tym dobre osiągi;
  • chłodzenia aluminiowo-miedziane – te są już droższe, lecz jednocześnie bardziej wydajne. Najlepiej sprawdzają się w topowych procesorach i w tych z odblokowanym mnożnikiem poddawanych podkręcaniu;
  • chłodzenia niklowane – tak naprawdę jest to niklowana miedź, której atutem jest oryginalny i niepowtarzalny wygląd. Parametry cieplne są takie same, jak w chłodzeniach aliminiowo-miedzianych.

Przejdźmy jednak do transferowania ciepła wewnątrz układu. Korzystając z praw fizyki (konkretnie ruchu materii, czyli inaczej konwekcji), ciepło przemieszcza się w głąb instalacji, trafiając do radiatora tworzącego coś na kształt wieży.

Ten w konstrukcji typu tower zbudowany jest z aluminiowych blaszek ułożonych równolegle w niewielkich odstępach. Dzięki temu energia oddawana jest jednocześnie na dużej powierzchni, co usprawnia proces chłodzenia i podnosi jego skuteczność.

Żeby nie ograniczać jednak migracji cieplnej, montowane są wentylatory, które wtłaczają nieustannie chłodne powietrze między aluminiowe żebra i wyrzucają ciepło poza cooler.

Dla dokładnego zobrazowania, załączamy schemat rysunkowy.

Schemat budowy chłodzenia powietrzem

Jak wybrać chłodzenie powietrzem dla CPU?

To całkiem proste. Po prostu przejdź przez poniższe punkty i odpowiadaj sobie, czy tego właśnie potrzebujesz. Do dzieła!

Jaki współczynnik TDP chłodzenia powietrznego PC?

Jedną z metod dobierania chłodzenia powietrznego do procesora jest zestawienie wartości TDP podawanej na CPU z tą, która widnieje przy coolerze. Chłodzenie powinno oferować TDP przynajmniej równe temu, jakie ma procesor. Rzecz jasna lepiej mieć zapas, szczególnie przy jednostkach z odblokowanym mnożnikiem.

Chłodzenia procesorów aktywne czy pasywne? Które lepsze?

Ten punkt odnosi się z jednej strony do wydajności desktopa, z drugiej do poziomu generowanego hałasu. Na dobrą sprawę znajdziesz na rynku nie dwa, ale trzy rodzaje chłodzeń powietrzem do procesorów. Są to:

  • chłodzenie aktywne – ma wentylator obracający się już od momentu włączenia komputera, pracujący bez względu na konieczność. Minusem tego rodzaju konstrukcji jest szum, który stale Ci towarzyszy. Polecamy je do zestawów, w których masz dość ograniczony budżet i nie chcesz go przekraczać, zależy Ci jednak na dobreych osiągach coolera;
  • chłodzenie półpasywne – w tym przypadku wentylatory uruchamiają się dopiero wtedy, gdy temperatura CPU przekroczy określony poziom. Dopóki korzystasz tylko z przeglądarki albo oglądasz film, procesor nie wykonuje wielkiej pracy. Dopiero kiedy grasz albo streamujesz, CPU musi wejść na wyższe obroty i wtedy przyda mu się chłodzenie. Aż do tej chwili wentylator chłodzenia nie szumi i nie generuje hałasu. Chłodzenia półpasywne polecamy do pecetów mających zachować balans między wydajnością a ciszą, jak również tych budowanych przy większym budżecie na komponenty;
  • chłodzenie pasywne – najcichsze, bo w ogóle nie generuje hałasu, gdyż nie ma na nim ani jednego wentylatora. Nie ma więc co szumieć. Niestety jego skuteczność jest dość ograniczona, z kolei przydatność kończy się na tanich procesorach o niewielkiej mocy obliczeniowej. Te chłodzenia polecamy do desktopów biurowych, w których montuje się procesory typu Intel Celerony albo AMD Athlon.

Chłodzenie powietrzem niskoprofilowe, jednowieżowe czy dwuwieżowe?

Tym razem trzeba przyjrzeć się obudowie PC, bo o tym, jak duże chłodzenie powietrzne zmieścić się w środku, decydują gabaryty metalowej skrzynki. Skoro jest ona niewielka i smukła, Twój wybór ogranicza się raczej do chłodzeń niskoprofilowych.

Ich budowa przypomina chłodzenia boxowe, ponieważ i tutaj wentylator niejako leży na radiatorze. Powietrze wtłaczane jest do radiatora od góry, który siłą rzeczy również ma kompaktowe wymiary. Nie znaczy to jednak, że chłodzenie niskoprofilowe pozbawione jest zalet – wręcz przeciwnie, dzięki strumieniowi płynącemu z góry, chłodne powietrze owiewa siłą rzeczy sekcję zasilania oraz pamięci RAM, co w niewielkich obudowach ma bardzo duży wpływ na stabilność komponentów.

Chłodzenia wieżowe potrzebują zdecydowanie więcej miejsca, ponieważ ich radiatory ulokowane są wertykalnie (pionowo) w stosunku do podstawy. Skąd możesz mieć pewność, czy dany model zmieści się w Twoim desktopie? Każda specyfikacja obudowy zawiera informację o maksymalnej obsługiwanej wysokości chłodzenia powietrznego – wystarczy porównać ją z wymiarami coolera.

Chłodzenie wieżowe dzieli się na dwa rodzaje:

  • chłodzenia powietrzem jednowieżowe – taka konstrukcja korzysta z pojedynczej wieży radiatora, co nie oznacza wcale, że musi mieć tylko jeden wentylator. Zdarzają się modele mające po dwa wentylatory, które wieńczą aluminiowe żebra z obu stron. Chłodzenia jednowieżowe należą do najchętniej kupowanych, bo występują w najpopularniejszych rozmiarach: 120x120 lub 140x140 mm;
  • chłodzenia powietrzem dwuwieżowe – choć czasem przypominają jednowieżowe, różnią się tym, że mają dwa osobne radiatory. Siłą rzeczy są one węższe, za to każdy z wentylatorów ma do obsłużenia mniejszą powierzchnię, co z kolei przekłada się na wyższą efektywność pracy. W ogromnej większości chłodzeń dwuwieżowych stosuje się budowę szeregową (jeden radiator za drugim, poprzeplatane wentylatorami), ale spotkasz też takie, w których moduły chłodzące sąsiadują ze sobą. Zanim zamontujesz takie u siebie, sprawdź, czy nie zasłonią banków pamięci RAM. Chłodzenia dwuwieżowe polecamy do komputerów o dużej mocy obliczeniowej, w których goszczą mocne procesory obciążane wymagającymi zadaniami.
Chłodzenie procesora jednowieżowe i dwuwieżowe
 

Jaki radiator i jakie wentylatory coolera procesora?

To zależy przede wszystkim od obciążeń, z jakimi będzie się zmagał procesor, jak również od wielkości obudowy, w jakiej cooler zostanie zamontowany. Jak już wspomnieliśmy, do procesorów najsłabszych w zupełności wystarczą chłodzenia kompaktowe, np. te o wymiarach 74x74 mm lub 92x92 mm. Co ciekawe, wśród tych ostatnich znajdziesz nie tylko odsłony niskoprofilowe, ale i wieże.

Kolejna granica obejmuje chłodzenia 120x120 mm – jest ich zdecydowanie najwięcej i występują pod postacią konstrukcji jednowieżowych oraz dwuwieżowych. One obsłużą bez problemu procesory Intel Core i3 | AMD Ryzen 3, a nawet nieco mocniejsze, bo Intel Core i5 | AMD Ryzen 5.

Do ostrego gamingu i bardziej zaawansowanej pracy (grafika, montaż, modele 3D) użyj chłodzeń powietrznych 140x140 mm. Tu również czekają odsłony z dwoma, a nawet z trzema wentylatorami, które poza Intel Core i5 | AMD Ryzen 5 schłodzą też Intel Core i7 | AMD Ryzen 7.

Radiatory mają nieco inne wymiary, bo nie jest powiedziane, że ich krawędzie idealnie muszą pokrywać się z ramkami bocznymi wentylatorów. Tak naprawdę najbliższa wymiarowi wentylatora jest szerokość radiatora – głębokość bywa najróżniejsza, co wpływa oczywiście na skuteczność chłodzenia (przypominamy, że im większa powierzchnia emisji ciepła, tym wyższa efektywność chłodzenia).

Niestety nie zawsze dasz radę wybrać i zamontować to o dużej powierzchni. Dlaczego? To proste, obok gniazda CPU są banki pamięci. Gdyby chłodzenie okazało się zbyt obszerne, zabraknie miejsca na RAM.

Trzecim wymiarem radiatora jest wysokość, a do niej należy zawsze doliczyć ciepłowody i nie można poprzestawać na zmierzeniu samych żeber. To właśnie całość konstrukcji – od szczytu radiatora po kres podstawy – należy brać pod uwagę, aby poprawnie dobrać wysokość chłodzenia do obudowy PC.

Jaka prędkość wirowania wentylatora?

Na to pytanie nie da się odpowiedzieć jednoznacznie, ani nawet jednym zdaniem. Bo wydawać by się mogło, że im szybciej wiruje wentylator, tym lepiej dla skuteczności chłodzenia, prawda? Tymczasem nie jest tak kolorowo, gdyż wyższa prędkość obrotowa przekłada się na większy hałas (wyrażony w decybelach).

Mało tego, większy wentylator może kręcić się wolniej, a efektywność jego pracy dorówna wyższej prędkości modelu o mniejszych gabarytach, lecz taki nie zawsze zmieści się w obudowie. Trzeba tym samym balansować i szukać rozwiązań optymalnych.

Jednym z nich są wentylatory ze sterowaniem prędkością wirowania (wentylatory PWM). Wybierasz jeden z poziomów i patrzysz, jak zachowuje się CPU. Jeśli to za mało, łopatki mogą wirować szybciej. Jeśli w sam raz, obniżasz poziom hałasu. W każdym przypadku masz kontrolę.

Ponieważ nie sposób stwierdzić, jak w praktyce brzmi ileś tam decybeli, podanych jako zwykła liczba w tabelce, warto oglądać testy YouTuberów lub sprawdzać wyniki pomiarów redakcji technologicznych. W zmaganiach bierze udział zwykle kilka modeli, co ma zapewnić szersze spojrzenie oraz stanowić punkt porównania. Wówczas dowiesz się, które coolery odznaczają się najlepszą kulturą pracy, a które omijać szerokim łukiem.

Jak dopasować chłodzenie powietrzne CPU do płyty głównej?

Odpowiedź kryje się pod sformułowaniem: kompatybilność z podstawką. Każda ma otwory montażowe, ale nie są one narzucone dla całej branży. Wprawdzie gniazdo LGA 1200 korzystało z tych samych otworów co LGA 1150, jednak LGA 1700 ma już inny rozstaw.

Więcej informacji o różnicach między gniazdami procesorów Intel znajdziesz w poradniku: Jaką płytę główną wybrać do komputera?

Szczegółowa kompatybilność znajduje się zawsze w specyfikacji chłodzenia CPU. I zawsze sprawdzaj, czy w sekcji tej zapisane jest gniazdo płyty głównej Twojego komputera.

Jakie chłodzenie dla procesora AMD, a jakie dla Intela?

Dobieranie chłodzeń powietrznych jest akurat bardzo proste:

  • chłodzenia powietrzne CPU dla Intela – one noszą miano LGA i numerację: 1150 / 1151 / 1155 / 1156 / 1200 / 1700. Tylko pamiętaj, że nie każde chłodzenie jest kompatybilne z najnowszymi gniazdami LGA 1700;
  • chłodzenia powietrze CPU dla AMD – te mają w nazwach AM2 / AM2(+) / AM3 / AM3(+) / AM4 / AM5 / FM1 / FM2 / FM2(+). I w tym przypadku nie każdy cooler będzie kompatybilny ze wszystkimi gniazdami, analizuj je więc wnikliwie.

Co ciekawe, producenci chłodzeń CPU dbają zazwyczaj o kompatybilność z obiema rodzinami procesorów. W gruncie rzeczy różnica polega jedynie na dopasowaniu do podstawki, zatem wystarczy dołożyć do zestawu stosowne elementy montażowe i sprawa załatwiona. I tak też się dzieje.

Często dorzucana jest również pasta termoprzewodząca, ale nie musisz na niej polegać i wybrać własną, być może o lepszych parametrach.

Jak wygląda montaż chłodzenia powietrzem na CPU?

Choć może się to wydawać trudne, montaż coolera powietrznego na procesorze wymaga raptem kilku minut pracy:

  1. Najpierw rozpakuj chłodzenie i upewnij się, że pudełko zawiera wszystko, co niezbędne do instalacji (porównaj faktyczną zawartość z tym, co producent podaje w instrukcji).
  2. Weź do ręki backplate i delikatnie przyłóż go do płyty głównej. Ma to na celu sprawdzenie, w których otworach montażowych umieścisz śruby (to z kolei zależy od podstawki procesora).
  3. Każdą śrubkę zabezpiecz dołączonymi podkładkami – tak przygotowany komponent zainstaluj na spodniej części MOBO, a na wystające śrubki nakręć palcami kołki dystansowe.
  4. Czas na pastę termoprzewodzącą – nałóż i rozprowadź ją dokładnie na powierzchni procesora.
  5. Użyj teraz podłużnych płóz metalowych, wybierając do nich pasujące otwory montażowe. Do wspomnianych otworów wkręć otwory dystansowe.
  6. Na to nałóż chłodzenie powietrzne CPU i zamontuj wspornik utrzymujący cooler. Wystarczy przykręcić go do płóz.
  7. Został jeszcze wentylator. Najpierw podłącz wtyczkę do 4-pinowego gniazda na płycie głównej, potem przyłóż wentylator do radiatora i przymocuj go przy pomocy metalowych zatrzasków. Rób to z wyczuciem, by nie powyginać aluminiowych żeber.

Czy warto kupić chłodzenie powietrzne z RGB LED?

Obecność barwnej aury nie ma żadnego wpływu na skuteczność chłodzenia. Żadnego. To tylko element dekoracji, który warto z kolei mieć w obudowie z przeszkleniem. Byłoby szkoda, gdyby nad CPU sterczała pokaźna wieża spowita w ciemność.

Za to sporej wielkości ring świetlny wygląda efektywnie i rozświetla wnętrze wielokolorowym blaskiem. Najczęściej podświetlenie chłodzenia operuje spektrum RGB lub ARGB. Konfigurowalnym spektrum, nie jesteś więc skazany na tylko jeden kolor, lecz przebierasz w bogatej palecie odcieni.

Zajrzyj też do pozostałych poradników o komponentach PC:

Polecane powietrzne chłodzenie procesora

Wiesz już, jakie chłodzenie powietrzne do procesora wybrać. Ale możesz iść na skróty i kupić którąś w naszych propozycji. Oto najlepsze chłodzenia procesora.

Polecane chłodzenia z RGB LED

Polecane chłodzenia powietrzem niskoprofilowe

Polecane chłodzenia powietrzem z dwoma wentylatorami

Polecane chłodzenia powietrzem do 200 zł

Zobacz chłodzenia powietrzne procesorów w sklepie TechLord


Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Poradniki

Zapisz się do newslettera

 Newsletter

USTAWIENIA PLIKÓW COOKIES
W celu ulepszenia zawartości naszej strony internetowej oraz dostosowania jej do Państwa osobistych preferencji, wykorzystujemy pliki cookies przechowywane na Państwa urządzeniach. Kontrolę nad plikami cookies można uzyskać poprzez ustawienia przeglądarki internetowej.
Są zawsze włączone, ponieważ umożliwiają podstawowe działanie strony. Są to między innymi pliki cookie pozwalające pamiętać użytkownika w ciągu jednej sesji lub, zależnie od wybranych opcji, z sesji na sesję. Ich zadaniem jest umożliwienie działania koszyka i procesu realizacji zamówienia, a także pomoc w rozwiązywaniu problemów z zabezpieczeniami i w przestrzeganiu przepisów.
Pliki cookie funkcjonalne pomagają nam poprawiać efektywność prowadzonych działań marketingowych oraz dostosowywać je do Twoich potrzeb i preferencji np. poprzez zapamiętanie wszelkich wyborów dokonywanych na stronach.
Pliki analityczne cookie pomagają właścicielowi sklepu zrozumieć, w jaki sposób odwiedzający wchodzi w interakcję ze sklepem, poprzez anonimowe zbieranie i raportowanie informacji. Ten rodzaj cookies pozwala nam mierzyć ilość wizyt i zbierać informacje o źródłach ruchu, dzięki czemu możemy poprawić działanie naszej strony.
Pliki cookie reklamowe służą do promowania niektórych usług, artykułów lub wydarzeń. W tym celu możemy wykorzystywać reklamy, które wyświetlają się w innych serwisach internetowych. Celem jest aby wiadomości reklamowe były bardziej trafne oraz dostosowane do Twoich preferencji. Cookies zapobiegają też ponownemu pojawianiu się tych samych reklam. Reklamy te służą wyłącznie do informowania o prowadzonych działaniach naszego sklepu internetowego.
ZATWIERDZAM
Korzystanie z tej witryny oznacza wyrażenie zgody na wykorzystanie plików cookies. Więcej informacji możesz znaleźć w naszej Polityce Cookies.
USTAWIENIA
ZAAKCEPTUJ TYLKO NIEZBĘDNE
ZGADZAM SIĘ