Jaką płytę główną wybrać do komputera?

Data dodania: 14-03-2025

Składasz komputer i nie wiesz, którą płytę główną wybrać? Nie do końca rozumiesz kwestie dopasowania procesora, chipsetu, standardu, sekcji zasilania, ilości banków pamięci oraz generacji PCIe? W tym poradniku wyjaśniamy niuanse rządzące płytami głównymi, pomagając kupić najlepszą.

Spis treści:

Rodzaje płyt głównych. Jak dzielimy MOBO?

Jaką płytę główną (z ang. MotherBoard, w skrócie MOBO) kupić do komputera, którego podzespoły właśnie kompletuję? To pytanie pojawia się w głowach tysięcy ludzi mających niewielkie doświadczenie w składaniu pecetów. Wprawdzie każdy wie, jaki chce procesor, ile pamięci RAM, a także jaką kartę graficzną chciałby wsadzić do skrzynki.

Ludzie porównują taktowania rdzeni, częstotliwości zegarów pamięci, TDP, osiągi w poszczególnych tytułach, kulturę pracy, temperatury. Ale czy równie wnikliwie analizowane są płyty główne? Jak wiele uwagi poświęca się tym komponentom? Ile prawdy jest w stwierdzeniu, że MOBO odgrywa marginalną rolę w desktopie?

Otóż niewiele w tym prawdy – gdyby tak właśnie było, istniałby jeden rodzaj płyty głównej. Tak jednak nie jest, mamy na rynku różne standardy (wielkości), różne gniazda i różne chipsety. Do tego dochodzi kwestia ilość banków pamięci, ilość obsługiwanej pamięci RAM, liczebność złączy PCIe.

Jak dobrać płytę główną do procesora w 2025?

Zaczniemy od tego, że płyta główna musi być dopasowana do procesora – w końcu to on stanowi punkt wyjścia dla całego PC. On definiuje przecież wydajność oraz przeznaczenie zestawu.

Do wyboru masz procesory Intel oraz AMD. Co ważne, płyty główne są kompatybilne albo tylko z jednostkami Intel, albo tylko z CPU od AMD. Pamiętaj o tym, planując konfigurację PC, gdyż nie ma opcji, by za jakiś czas zmienić zdanie co do procesora i zainstalować w miejscu obecnego coś ze stajni konkurencyjnej firmy. Niezbędna stanie się wymiana całej platformy (pamięć RAM, płyta główna, zasilacz i dyski mogą zostać – one są kompatybilne z obiema stronami).

Mało tego, procesory przynależą do pewnych generacji CPU (mają pewną mikroarchitekturę), zatem najnowsze propozycje nie pasują do starszych MOBO (i odwrotnie). Nie ma opcji, by podrasować desktopa, wstawiając do niego którąś z najnowszych jednostek do gniazda nadającego się na technologiczną emeryturę.

Ale i na tym nie koniec. Teoretycznie nawet tania płyta główna jest w stanie obsłużyć mocny procesor (np. Intel Core i7 | AMD Ryzen 7). Praktyka uczy, że nie powinno się tak postępować. Dużo lepiej sprawdzają się płyty główne zaprojektowane z myślą o konkretnych zastosowaniach. Mamy tym samym MOBO do komputerów multimedialnych i biurowych, do pecetów dla graczy oraz modele do obsługi odblokowanego mnożnika. Szczegółowe wyjaśnienia znajdziesz poniżej.

Przeczytaj poradniki:

Jakie są standardy komputerowych płyt głównych?

Wielkość ma znaczenie, jak mówią heheszki. Szczególnie w komputerach stacjonarnych. Zły wybór sprawi, że nie zamontujesz płyty głównej w metalowej skrzynce i przyjdzie zamówić nową. Obudowy obsługują sporo formatów MOBO, ale decyzji o konstruowaniu kompaktowego desktopa musi towarzyszyć zakup kompatybilnej płyty. Zanim kupisz ów komponent, zerkasz do specyfikacji obudowy komputerowej i patrzysz, jakie formaty obsługuje. Spotkasz następujące standardy:

Płyty główne Extended ATX – w skrócie nazywane E-ATX, prawdziwe kolosy, drogie płyty główne o najczęstszych wymiarach 305 x 277 mm. Jeśli chcesz mieć taką, to po pierwsze zainwestuj w równie dużą obudowę, po drugie przygotuj się na wydatek rzędu kilku lub nawet kilkunastu tysięcy złotych. Wysoki koszt zakupu rekompensują możliwością instalacji kilku kart graficznych, są zatem propozycjami do stacji roboczych.
Płyty główne ATX – standard bardzo popularny, często wybierany, pasuje do obudów w standardzie ATX. Ich rozmiar liczy sobie 305 x 244 mm. Płyty tej wielkości nadają się do desktopów biurowych, gamingowych i tych do overclockingu.
Płyty główne Micro ATX – znane też pod skrótami: mATX, uATX, µATX. Ten standard bardzo zyskał na popularności, ma bardzo wielu przedstawicieli na rynku i trzeba powiedzieć, że cieszą się one zainteresowaniem. Choć są trochę mniejsze (244 x 244 mm), nie mają powodów do wstydu, a wśród nich jest wiele konstrukcji dla graczy.
Płyty główne Mini ITX – czasem skracany do mITX, zdecydowanie najmniejszy standard płyt głównych. Jego wymiary wynoszą raptem 170 x 170 mm, co czyni je adekwatnymi do obudów niewielkich, kompaktowych.

Przeczytaj poradnik: Jaka obudowa do komputera? Którą wybrać?

Jakie są gniazda (sockety) płyt głównych do komputera?

Procesor nie wisi w powietrzu, nie leży też nigdzie swobodnie. Żeby poprawnie pracować, musi się znaleźć w gnieździe płyty głównej. Tam zagnieżdżają się piny, sygnał może zatem wędrować z CPU do pozostałych komponentów, akcesoriów i peryferiów.

W idealnym świecie mielibyśmy tylko jeden rodzaj gniazda (socketu). Realia nie pozostawiają jednak złudzeń, że musisz przebrnąć przez wybór takiej płyty głównej, która ma pasujący do procesora socket. One z kolei zmieniają się z biegiem czasu. Starsze generacje są wypierane przez nowsze, trzeba być zatem na bieżąco. Obecnie spotkasz na rynku poniższe sockety:

Jaka płyta główna z gniazdem dla procesorów Intel?

Płyty główne Socket 1700 – gniazda dla procesorów Intel generacji 12. (Alder Lake), generacji 13. (Raptor Lake) i 14. generacji (Raptor Lake Refresh), a nawet Meteor Lake. Obsługują CPU Celeron, Pentium, Intel Core i3, i5, i7, i9. Są także kompatybilne tylko z pamięciami RAM DDR5.
Płyty główne Socket 1200 – to gniazdo wybieraj dla procesorów Celeron, Pentium, Intel Core i3, i5, i7, i9 należących do generacji 11. (Rocket Lake) oraz generacji 10. (Comet Lake)
Płyty główne Socket 1151 – dziś już praktycznie nieużywane. Ich historia sięga 6. i 7. generacji, gdzie obsługiwały chipsety 100 oraz 200. Później współpracowały z generacjami 8. i 9. przy chipsetach 300. Były kompatybilne z jednostkami Celeron, Pentium, Intel Core i3, i5, i7, a dodatkowo w serii Coffee Lake Refresh także z CPU Intel Core i9.

Jaka płyta główna z gniazdem dla procesorów AMD?

Płyty główne Socket AM5 – najnowsza i najbardziej zaawansowana technologicznie. Pojawiła się wraz z premierą procesorów AMD Ryzen 7000 (z mikroarchitekturą Zen 4). Ten socket współpracuje z pamięciami RAM DDR5 oraz ze złączami PCIe 5.0.
Płyty główne Socket AM4 – gniazdo o przebogatej kompatybilności. W nim umieścisz procesory AMD Ryzen Zen+, Zen 2, Zen 3, A-Series i Athlon. One stanowią jaskrawy przykład tego, że można tworzyć MOBO o długiej żywotności, pozwalające w łatwy sposób modernizować desktopy. Należą jednak do nielicznych wyjątków.

Jakie są chipsety na płytach głównych?

Kontynuujemy wędrówkę, prowadzącą do zakupu płyty głównej, kierując się ku szczegółom. Istotnym szczegółom, definiującym: czy będziesz mógł podkręcać procesor i pamięć RAM, a także czy możliwe stanie się łączenie dysków w system RAID. Chipset wpływa też silnie na design MOBO, ponieważ topowe modele, te przeznaczone do overclockingu, projektowane są z pazurem, w sposób niemal artystyczny.

Gamingowe chipsety też mają wiele do pokazania. Umieszcza się je w końcu w obudowach z przeszkleniem – muszą się więc dobrze prezentować. Wiele z nich może się także pochwalić podświetleniem RGB LED ulokowanym tu i ówdzie. Jak widzisz, nie ma opcji, musisz wiedzieć, który chipset jest do czego.

Chipsety do procesorów Intel

Mamy ich trochę. Rozsiądź się wygodnie i poznaj je po kolei.

Chipset B – występuje w najtańszych płytach głównych, montowanych w komputerach biurowych oraz multimedialnych (rozumianych jako domowe). Mają tyle portów, by umożliwić podłączenie myszki, klawiatury, monitora i pendrive’a. Na nich nie podkręcisz procesora, ta sztuka uda się tylko z pamięciami RAM (tylko czy to konieczne?). W specyfikacji płyt głównych, w wierszu opisującym chipset, spotkasz następujące zapisy:

Intel B760 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 12., 13. i 14.;
Intel B660 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 12., 13. i 14.;
Intel B560 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 11.;
Intel B460 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 10.

Chipset Q – jego możliwości są zbliżone do tych oferowanych przez chipset B i ograniczają się do komputerów stosowanych w biurach lub w domach. Wygrywają za to ilością lotów oraz portów. Przy tych płytach czeka zapis:

Intel Q470 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 10.;
Intel Q370 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 8. i 9.

Chipset H – częsty wybór do komputerów gamingowych, w których nie planuje się podkręcania CPU ani wydawania masy pieniędzy na desktopa. Jest to też chipset uniwersalny, tak więc zbudujesz z nim komputer do pracy z grafiką, montażem, projektowaniem. Te chipsety noszą takie oznaczenia:

Intel H670 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 12., 13. i 14.;
Intel H610 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 12., 13. i 14.;
Intel H570 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 11.;
Intel H510 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 11.;
Intel H470 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 10.;
Intel H410 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 10.;
Intel H370 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 9.;
Intel H310 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 9.

Chipset Z – ostatni z chipsetów konsumenckich obecny w najdroższych, najbardziej zaawansowanych płytach głównych. On wprowadza podkręcanie procesora, on nadaje się do budowania pecetów mających bić rekordy wydajności. Oczywiście za tego typu udogodnienia trzeba zapłacić więcej. By upewnić się, że masz do czynienia z chipsetem Z, w specyfikacji wypatruj tych informacji:

Intel Z790 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 12., 13. i 14.;
Intel Z690 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 12., 13. i 14.;
Intel Z590 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 11.;
Intel Z490 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 10. i 11.;
Intel Z390 – chipset przeznaczony dla procesorów Intel generacji 9.

Chipsety do procesorów AMD

Przejdźmy do świata „czerwonych” i ich propozycji chipsetów.

Chipset A – najlepsze modele płyt głównych do niedrogich komputerów biurowych oraz domowych. Nie da się na nich podkręcać CPU, z drugiej strony nie ma takiej potrzeby – do pakietu Microsoft 365 nie jest to potrzebne. W specyfikacji tych płyt głównych znajdziesz zapis dotyczący chipsetu:

AMD A620 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM5;
AMD A520 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4;
AMD A320 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4.

Chipset B – jeśli ten chipset zagości w Twoim komputerze, powstanie dobry zestaw gamingowy lub mocny PC do grafiki, projektów 3D, wideo. Podkręcanie raczej nie będzie możliwe (poza paroma wyjątkami). Tego typu chipsety występują pod postacią:

AMD B650 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM5;
AMD B550 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4;
AMD B450 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4;
AMD B350 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4.

Chipset X – po ten chipset sięgają gracze oczekujący najwyższych osiągów w najbardziej wymagających tytułach, a także fani wysokich częstotliwości (bo tu da się podkręcać zegary CPU i RAM). Po najdroższą płytę główną zaglądaj właśnie do chipsetów X, które są w sprzedaży jako:

AMD X670 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM5.
AMD X570 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4.
AMD X470 – chipset przeznaczony do procesorów AMD z gniazdem AM4.

Przeczytaj od razu poradnik: Jaka płyta główna do gier? Jak wybrać najlepsze gamingowe MOBO?

Najważniejsze parametry płyt głównych

Każdy właściciel desktopa chciałby, by w jego sprzęcie znajdowała się dobra płyta główna. Najlepsze modele płyt to właściwie kwestia dopasowania do tego, co potrzebujesz, a nie konkretne parametry w specyfikacji MOBO. Trochę inne wymagania stawiasz przed komputerem biurowym, a zdecydowanie inne przed gamingowym.

Przyjrzyjmy się teraz kolejnym aspektom przypisanym do motherborard. A jest ich jeszcze całkiem sporo.

Jaka powinna być sekcja zasilania?

Płyta główna dla biurowego peceta (z chipsetem AMD A lub Intel B) bez problemu zaspokoi potrzeby niedrogiego CPU, który obsługiwał będzie Outlook, Word, Excel, przeglądarkę oraz program sprzedażowo-księgowy. Spotkasz tu klasyczne zasilania (VRM), bo lepsze po prostu nie są potrzebne.

Natomiast procesor gamingowy ma znacznie większy apetyt na energię. Jej poziom skacze w dodatku raptownie, a sekcja musi nadążyć nad wzrostem zapotrzebowania. Jeśli tak się nie stanie, wydajność CPU poleci w dół, system może się zawiesić, ekran może zaświecić bluescreenem. Przeciwdziała temu rozbudowana sekcja zasilania z dławikami i MOSFETami.

Do desktopa gamingowego warto wybrać MOBO z solidnym VRM. Występuje ono w standardzie z chipsetami AMD X oraz Intel Z. Widać je bardzo dokładnie w postaci dużych obiektów na powierzchni laminatu, bardzo często ozdobnych, wyeksponowanych. Poza upiększaniem wnętrza PC chłodzą one sekcję zasilania, są bowiem radiatorami rozpraszającymi ciepło.

Zintegrowana karta dźwiękowa

Integralną częścią każdej płyty głównej komputera PC jest karta dźwiękowa. Drobny układ odpowiedzialny za obróbkę warstwy dźwiękowej. Trudno oczekiwać, by oferował jakość audiofilską, niemniej potrafi dostarczyć brzmienie 7.1. Trzeba się jednak za każdym razem upewnić, zaglądając do specyfikacji.

Bardzo dobry dźwięk zapewniają karty ALC1200, a zdarzają się również układy autorskie w rodzaju ASUS SupremeFX – dostępne naturalnie w topowych modelach MOBO.

Ile powinno być banków pamięci operacyjnej RAM?

Tu nie ma jednej, nieomylnej odpowiedzi. Płyta główna powinna mieć tyle portów, żeby komputer mógł działać płynnie teraz i w przyszłości (czyli opcja rozbudowania pamięci RAM).

Ponieważ moduły DDR4 i DDR5 działają przynajmniej w trybie Dual-Channel, dwa banki pamięci stają się niezbędne. Wśród płyt głównych występują modele ze wspomnianymi dwoma bankami, czterema lub ośmioma. Do dwóch ostatnich montuje się pamięci RAM Quad-Channel. Planujesz mieć takie? Upewnij się, że MOBO pomieści je i obsłuży. Weryfikacja architektury przede wszystkim.

Sprawdź ponadto każdy z poniższych aspektów:

standard obsługiwanej pamięci RAM (DDR4 czy DDR5 – w pojedynczych przypadkach pojawia się obsługa obu standardów)
maksymalną ilość pamięci RAM obsługiwanej przez daną płytę główną (modele konsumenckie obsługują nawet 128 GB RAM)
najwyższe obsługiwane taktowanie (aby wykorzystać pełen potencjał modułów)
obsługiwane taktowanie zegarów RAM po podkręceniu
odległość banków pamięci od chipsetu (jeśli są blisko, a Ty chcesz mieć wysoki RAM z grzebieniem, nie każde chłodzenie CPU będzie pasować)

Przeczytaj poradniki:

Ile i jakich portów wewnętrznych na płycie głównej?

Montaż komponentów na płycie głównej odbywa się dzięki portom i gniazdom wewnętrznym (tym na laminacie MOBO). Gdy tworzysz listę podzespołów, porównaj ich ilość z tym, co oferuje płyta.

Kluczowe są:

porty PCIe – do nich podłączasz karty graficzne, karty dźwiękowe i inne karty rozszerzeń. Przepustowość danych opisywana jest kombinacją symboli: x1, x4, x8, x16. Najwięcej płyt głównych ma gniazda PCIe 4.0, lecz te najnowsze mają już PCIe 5.0. Do ciężkich kart graficznych dobrze jest wybrać płytę ze wzmocnionym portem PCIe.
złącza SATA – obsługują dysku HDD i SSD SATA III, zatem nośniki wolniejsze, ale i tańsze.
złącza SSD M.2 – niezbędne do korzystania z szybkich, nowoczesnych dysków – do nich niezbędna jest obsługa protokołu NVMe.
kontroler pracy wentylatorów – niewielkie złącze pozwalające zmieniać prędkość wirowania wentylatorów w obudowie (gdy ona sama tym nie dysponuje). Jest ich zwykle kilka, a jedno służy do podłączania chłodzenia CPU (podpisane jako CPU_FAN).
złącza RGB/ARGB LED – to do nich podpinasz paski LED podświetlające skrzynkę od środka, uzyskując efekt synchronizacji kolorów oraz efektów całego zestawu. RGB ma 3-pinowe złącze, ARGB stosuje układ 1-2.

Przeczytaj poradnik: Jaką kartę graficzną kupić? Które GPU wybrać?

Ile i jakich portów wyjściowych?

To, co wystaje poza obudowę PC, a do czego podłączasz akcesoria albo urządzenia peryferyjne, to porty wyjścia. Zaliczają się do nich:

panel I/O
porty PS/2
porty USB
porty wideo
porty audio
złącze internetowe RJ-45

Zajrzyj też do pozostałych poradników o komponentach PC:

Polecane płyty główne

Wiedzę na temat tego, jak wybrać płytę główną, już masz. Wykorzystaj ją w praktyce lub zamów polecane modele.

Polecane płyty główne Socket AM4

Polecane płyty główne Socket AM5

Polecane płyty główne Socket 1700

Polecane płyty główne Socket 1200

Składasz desktopa? Koniecznie przeczytaj poradnik: Jak dobrać komponenty komputerowe? Jak zrobić to poprawnie i samodzielnie złożyć PC?

Zobacz wszystkie płyty główne w sklepie TechLord

Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Poradniki

	+48 577 601 200
	pon.-pt.: 8:00-18:00 sob.-niedz.: 10:00-14:00

	sklep@techlord.pl

ASUS ROG Strix G16 G615LR Ultra 7-255HX/32GB/1TB/RTX5070Ti/W11 240Hz DLSS4