Jaką kartę graficzną kupić? Które GPU wybrać?

Data dodania: 07-02-2024

Jaką kartę graficzną wybrać? Po który model sięgnąć? Która karta graficzna do gier, a która do pracy z grafiką i modelami 3D? Lepsze będzie coś z GeForce RTX czy przedstawiciel AMD Radeon lub Intel Arc? Na te pytania odpowiadamy w poradniku.

Spis treści:

Którą kartę graficzną wybrać – NVIDIA GeForce, AMD Radeon czy Intel Arc?

Lekko nie jest. Już na dzień dobry musisz wybierać między trzema firmami dostarczającymi karty graficzne, co wbrew pozorom ma spore znaczenie. Dwaj producenci mają długie doświadczenie, ostatni wśród GPU pojawiła się niedawno i próbuje zmienić układ sił w branży. Mamy więc:

Co ciekawe, zwolennicy każdej ze stron uparcie, głośno i twardo bronią swej racji, tocząc burzliwe dyskusje w sieci przy każdej nadarzającej się okazji. Czy rzeczywiście tylko jedni mają rację, a pozostali są w błędzie?

Oczywiście, że nie, choć decyzja o zakupie komponentu tego lub innego producenta przekłada się na ceny, osiągi, a także na kulturę pracy. W efekcie najwięcej zapłacisz za produkty NVIDIA GeForce RTX. Sprzęt AMD Radeon RX jest tańszy, jeśli porównać i zestawić możliwości kart graficznych w ramach równoległych serii. Oferuje jednak niższe osiągi, a jego arsenał technik jest skromniejszy i mniej zaawansowany niż w przypadku zielonych.

Propozycje marki Intel na razie odstają od stawki i niewiele osób po nie sięga, lecz firma nie zwalnia tempa i stale doskonali swe dzieła.

Budując mocarnego desktopa do gier, uzbrojonego w najnowocześniejsze technologie obrazu, lepszym wyborem jest GeForce RTX, choć trzeba przy nich głębiej sięgnąć do kieszeni. Karta graficzna AMD Radeon sprawdzi się za to w komputerze gamingowym tworzonym przy skromniejszym budżecie.

Na tym nie koniec, bo kwestia tego, jaką kartę graficzną wybrać, zależy od szeregu innych czynników, m.in.:

od przeznaczenia komputera, w którym zagości GPU
od budżetu, jakim dysponujesz
od wydajności, jakiej oczekujesz
od pozostałych komponentów tworzących desktopa (kompatybilność sprzętowa)

Do tego dochodzi wybór generacji karty graficznej, serii, ilości pamięci wideo – zaawansowani użytkownicy zwracają przecież uwagę na temperatury osiągane przez dany model pod obciążeniem, a nawet na głośność cewek w łożyskach wentylatorów chłodzących układ.

Jakie są rodzaje kart graficznych? Jak odróżnić GPU gamingowe od profesjonalnych?

Ktoś nieobeznany mógłby pomyśleć, że najlepsza do grania będzie profesjonalna karta graficzna, bo jej moc obliczeniowa nieporównywalnie wyższa. Zgadza się, jest wyższa, lecz jednocześnie przeznaczona do innych zadań.

W grach obsługiwane są inne procesy, niż ma to miejsce w projektach 3D, wizualizacjach i montażu wideo. Architektura przetwarzanych informacji różni się znacznie. W rezultacie potencjał profesjonalnego GPU, za który zapłacisz niemało, nie zaowocuje wcale wyższym poziomem fps-ów.

Tylko jak się nie naciąć i nie kupić przypadkiem niechcianego komponentu? Trzeba nauczyć się czytać podstawowe oznaczenia. A jak one wyglądają? Wyjaśniamy to poniżej.

Jak rozpoznać karty graficzne do gier?

Wystarczy popatrzeć, jak prezentuje się karta graficzna do gier – każda z nich ma charakterystyczne masywne obudowy, agresywną stylistykę, po kilka wentylatorów o specjalnie ukształtowanych łopatkach, podświetlenie RGB LED i parę innych, niepowtarzalnych atrybutów.

No i te nazwy – zawarty jest w nich pierwiastek gamingowy wyrażony literą X. I tak NVIDIA ma GeForce RTX (wcześniej GTX), z kolei AMD podpisuje swoje układy mianem Radeon RX. Na kartach produktów znajdują się ponadto szczegółowe informacje na temat obsługiwanych technologii obrazu, śledzenia promieni słonecznych, akceleracji danych pochodzących z gier, czy minimalizacji opóźnień.

Jak odróżnić profesjonalne karty graficzne?

Je też rozpoznasz na dwa sposoby. Po pierwsze, po wyglądzie – jedno spojrzenie na samo zdjęcie GPU wystarcza, by zauważyć różnice konstrukcyjne. Profesjonalne karty graficzne nie są tak masywne, jak ich gamingowi bracia, posiadają też po jednym wentylatorze.

Po drugie, mają charakterystyczne nazwy, nie do pomylenia z nazewnictwem serii gamingowych:

NVIDIA Quadro
AMD Radeon Pro

Zagłębiając się głębiej w ich możliwości, dowiesz się, że ich nadrzędnym celem jest wsparcie oprogramowania dla grafików, projektantów, montażystów wideo i inżynierów. Obsługują sprzętowy ray tracing oraz po kilka wyświetlaczy 4K jednocześnie (zwykle przez DisplayPort). Przy okazji mają stosunkowo niski pobór energii, a ich pamięć ma wbudowaną korekcję błędów, co zapewnia stabilność pracy pod obciążeniem.

Czy są biurowe karty graficzne?

Kiedyś faktycznie takie istniały. NVIDIA wypuszczała na rynek dwa rodzaje GPU – jedne dla graczy (z przydomkiem GTX), drugie do obsługi multimediów (oznaczane jako GT). Karty graficzne dla graczy dysponowały szerszym zakresem możliwości, niezbędnym w gamingu. Tymczasem te multimedialno-biurowe pozwalały uruchomić proste programy graficzne, jak również gry o skromnych wymaganiach.

Zintegrowane układy graficzne były tak słabe, że nie było innego wyjścia, jak tylko wspomagać się dedykowanym GPU. Dziś sytuacja zmieniła się diametralnie i współczesne integry radzą sobie naprawdę dobrze. Wyparły one zupełnie biurowe GPU, ułatwiając dobieranie komponentów przy jednoczesnym obniżeniu ceny za cały zestaw.

Jakie są serie i generacje kart graficznych? Jak je rozpoznać?

Jak rozpoznać modele kart graficznych? Najprościej po generacjach i seriach opisujących wydajność GPU. Tylko jak je poprawnie odczytać? Oto schemat:

Podział kart graficznych NVIDIA GeForce

NVIDIA GeForce GT → GeForce GTX → GeForce RTX
GeForce GTX 10XX → GeForce GTX 16XX → GeForce RTX 20XX → GeForce RTX 30XX → GeForce RTX 40XX
GeForce RTX 4050 → GeForce RTX 4060 → GeForce RTX 4060 Ti → GeForce RTX 4070 → GeForce RTX 4070 Ti → GeForce RTX 4080 → GeForce 4090

Karty graficzne NVIDIA GeForce z przydomkiem Ti (Titan), np. GeForce RTX 4070 i GeForce RTX 4070 Ti, oznaczają mocniejsze, bardziej wydajne układy.

Podział kart graficznych AMD Radeon

AMD Radeon RX → Radeon RX XT → Radeon RX XTX
AMD Radeon RX 500 → Radeon RX 6000 → Radeon RX 7000
AMD Radeon RX 7600 → Radeon RX 7600 XT → Radeon RX 7700 XT → Radeon RX 7800 XT → Radeon RX 7900 XT → Radeon RX 7900 XTX

Tutaj dopiero obecność sekwencji XTX oznacza wzrost mocy obliczeniowej, ale spotkasz to przy pojedynczych modelach.

Jak kupić kartę graficzną? Na co zwracać uwagę?

Czas na porcję bardziej szczegółowej wiedzy. Przyjrzyjmy się zatem temu, co bezpośrednio sprawia, jak wydajna jest karta graficzna.

Rozmiar karty graficznej

Od tego proponujemy zacząć. Zakup karty trzeba zawsze poprzedzić weryfikacją, czy karta graficzna, na którą ostrzysz zęby, w ogóle zmieści się w obudowie peceta. Producenci skrzynek podają maksymalny wymiar tego komponentu, jaki może zmieścić się w środku – porównaj tę wartość z długością GPU i dopiero potem dodaj podzespół do koszyka. Nawet drobna różnica uniemożliwi montaż karty.

Przeczytaj poradnik: Jaka obudowa do komputera? Którą wybrać?

jak dopasować kartę graficzną do obudowy komputera

Architektura GPU

Możliwości kart graficznych definiuje w dużej mierze jej architektura. W niej zawarte są informacje pozwalające wykorzystać potencjał rdzeni, w jej ramach inżynierowie wdrażają nowe technologie. Każda generacja kart graficznych, oznaczona własnym i niepowtarzalnym numerem, ma unikatową architekturę, jak również nazwę będące nazwiskami słynnych inżynierów. Mamy w efekcie architektury takie jak: Ampere, Pascal, Touring, Lovelace.

Architektura GPU może być rozwinięciem poprzedniej. Ruchem rozwijającym dostępne już rozwiązania. Może być jednak game changerem i pionierem oferowanych funkcji. Z czymś takim mieliśmy do czynienia w przypadku zmiany z GeForce GTX 10 na GeForce RTX 20, gdy pojawił się ray tracing wraz z rdzeniami RT.

Przeczytaj poradniki:

Ile pamięci VRAM w karcie graficznej?

W zasadzie im więcej, tym lepiej. W pamięci graficznej (Video RAM) przeprowadzane są przecież obliczenia mające bezpośredni wpływ na ilość generowanych klatek obrazu na sekundę. Przygotowaliśmy kilka porad, które pomogą Ci wybrać kartę graficzną:

rozdzielczość gier – przy podziałce Full HD dobrze mieć kartę graficzną z 8 GB VRAM. Do rozdzielczości 1440p warto pokusić się przynajmniej o 10 GB VRAM, natomiast do gamingu w jakości 4K nie wahaj się wziąć GPU z 12 i więcej GB pamięci wideo;
poziom detali w ustawieniach graficznych gier – do grania we współczesne tytuły na wysokim poziomie detali sięgnij po kartę graficzną z pamięcią VRAM przynajmniej 8 GB;
segment gier komputerowych – gry AAA (triple A), czyli te najbardziej wymagające, mają spory apetyt na VRAM, więc bezpiecznym buforem będzie 10 GB pamięci wideo. Natomiast w produkcjach e-sportowych 8 GB VRAM będzie bardzo dobrym wynikiem, niejednokrotnie ze znacznym zapasem.

Jaki rodzaj pamięci wideo? Jaką magistrala najlepsza w kartach graficznych?

Poza ilością pamięci VRAM, zwróć uwagę na generację magistrali. Nowsze magistrale pamięci są oczywiście szybsze od poprzedników, a wspomniana prędkość pozwala sprawniej przesyłać dane. Dlatego samo porównanie ilości VRAM to za mało, bo 8 GB VRAM GDDR5 jest słabsze niż 8 GB VRAM GDDR6, a już tym bardziej GDDR6X.

Magistrala pamięci GDDR6X występuje tylko w kartach graficznych GeForce RTX 3000 i 4000, natomiast VRAM GDDR6 spotkasz też w produktach AMD Radeon. Po co nam szybkie magistrale? Są kluczowe dla przetwarzania danych w rozdzielczości Full HD i wyższej, a ponieważ idziemy ku podziałce 4K, wysoka przepustowość stała się nieodzowna.

Starsze karty graficzne AMD z rodzin Radeon RX Vega oraz Radeon VII dysponowały pamięcią VRAM HBM2, odznaczającą się dość niskim taktowaniem, za to szeroką magistralą. HBM2 dawała świetne rezultaty w grach, niestety była kosztowna, więc zastąpioną ją magistralą GDDR6.

Natomiast nowoczesne GPU Radeon RX wspomagane są specjalną pamięcią podręczną AMD Infinity Cache, będącą wzmacniaczem przepustowości VRAM. Mimo węższej szyny danych, tak skonstruowana pamięć wideo nie ustępuje wydajnością produktom NVIDII.

Rdzenie karty graficznej i ich taktowanie

Spoglądając w szczegółową specyfikację techniczną danej karty graficznej, spostrzeżesz dość enigmatyczny zapis związany z rdzeniami procesorów graficznych. Nie tyle z ilością rdzeni, jak ma to miejsce w procesorach komputerowych, ale z liczbą konkretnego typu rdzeni.

Karty graficzne posługują się bowiem kilkoma rodzajami rdzeni. Układy AMD Radeon RX 7000 XT i GeForce RTX 4000 mają na pokładach rdzenie RT odpowiedzialne za obsługę technologii ray tracingu. Z każdą kolejną generacją są doskonalsze i bardziej wydajne, zatem i gry zyskują na realizmie. Ale na nich nie kończy się wyliczanka, bo spotkasz jeszcze m.in.:

rdzenie Tensor
rdzenie CUDA
rdzenie AI

To dzięki nim procesory graficzne są w stanie obsługiwać technologie sztucznej inteligencji, zwiększając liczbę klatek obrazu na sekundę w czasie rzeczywistym. Z kolei taktowanie rdzeni przekłada się na wydajność pracy układu. Im wyższe taktowanie (podawane w megahercach), tym wyższa sprawność procesora graficznego.

Chłodzenie karty graficznej – powietrzne i wodne

Podstawowym i fabrycznym sposobem chłodzenia karty graficznej są wentylatory osadzone na szczycie konstrukcji. Odgrywają bardzo ważną rolę, lecz nie są jedynym elementem chłodzącym. Cały układ jest wielowarstwowy i składają się na niego:

podstawa chłodzenia – ma bezpośrednią styczność z procesorem graficznym, pamięcią VRAM i sekcją zasilania, odbierając od nich ciepło;
ciepłowody – rurki o średnicy kilku milimetrów, najczęściej miedziane, wypełnione gazem transferującym ciepło z podstawy do radiatora;
aluminiowy radiator – największa, najbardziej masywna część układu chłodzenia, zbudowana cienkich żeber aluminiowych. Chłodne powietrze wtłaczane od góry wyrzuca ciepło spomiędzy żeber. Dla zwiększenia efektu stosuje się czasem zakrzywione żebra;
wentylatory – jest ich kilka lub przynajmniej jeden, pasywne chłodzenie nie sprawdza się w tak mocnych GPU jak współczesne. Każdy producent wprowadza wentylatory własnej konstrukcji o unikatowym kształcie łopatek;
backplate – metalowa płyta tworząca podstawę karty graficznej umieszczona za procesorem graficznym. Usztywnia konstrukcję, a jednocześnie poprawia skuteczność chłodzenia, odprowadzając ciepło z GPU do wnętrza komputera.

Najbardziej pożądanym rodzajem chłodzenia jest półpasywne. W pełni pasywne nie posiada wentylatora, a wymiana ciepła zachodzi poprzez emisję ciepła metalowymi radiatorami. Pasywny cooler jest najcichszy, ale i najmniej skuteczny. Z kolei w pełni aktywne od razu uruchamia wentylatory – szum towarzyszy Ci więc od samego początku.

Natomiast półpasywne chłodzenie karty graficznej aktywuje się dopiero po przekroczeniu przez rdzeń graficzny ustalonej temperatury. Dopóki gra się nie rozkręci, a GPU nie zostanie mocno obciążone, wentylatory pozostaną w spoczynku. Ten system stanowi ciekawy kompromis między komfortem dźwiękowym a skutecznością chłodzenia.

Ale czy da się chłodzić kartę graficzną cieczą? Oczywiście, że się da. Trzeba tylko troszkę pokombinować i dokupić zewnętrzny układ. Taki cooler tworzy standardowa chłodnica z wężami, na której końcu znajduje się coś w rodzaju kasety przylegającej do procesora graficznego. Tam ciepło jest odbierane i przesyłane wężami do schłodzenia. Wygląda to ciekawie, ale za tego rodzaju rarytas trzeba zapłacić ponad 1000 zł.

Technologie obrazu w karcie graficznej

Jest ich sporo i cały czas pojawiają się nowe. Do najważniejszych zaliczają się:

NVIDIA DLSS
NVIDIA Reflex
AMD FSR
AMD RSR
Intel XeSS

Celowo nie podajemy numeracji, ponieważ ulega ona zmianie. Cyklicznie mamy przecież do czynienia z nowymi odsłonami, z ulepszeniami. Topowa obecnie wersja 2.0 za chwilę zostanie wyparta przez tę z numerem 3.0 – wolimy więc zostać przy nazwach bazowych.

Techniki synchronizacji obrazu

Mamy do dyspozycji dwie:

NVIDIA G-Sync – dostępna w kartach NVIDIA GeForce
AMD FreeSync – dostępna w kartach AMD Radeon

Obie działają w podobny sposób, obie mają na celu dobro użytkownika – przede wszystkim spójny, jednorodny obraz. Jednak aby skorzystać z tych technologii, potrzebny jest monitor który obsługuje daną technologię. Praktycznie wszystkie monitory są kompatybilne z AMD FreeSync, niestety te z G-Sync należą do mniejszości, w dodatku są droższe.

Mimo to karty graficzne NVIDIA, począwszy od GeForce GTX 10XX, wspierają obsługę FreeSync w monitorach. Wprowadza to sporą ulgę, bo nie musisz kupować certyfikowanego panelu, by skorzystać w grach z synchronizacji pionowej.

Ilość i rodzaj portów w GPU

Standardem w kartach graficznych są 2 typy złączy:

HDMI – w zaniku, najczęściej po 1 sztuce na kartę;
DisplayPort – kilka sztuk, bardzo często po 3.

Widać wyraźny marsz ku przejściu na DisplayPort, który obsługuje nie tylko wysokie rozdzielczości, ale i wysokie częstotliwości odświeżania obrazu oraz technologie pionowej synchronizacji obrazu (G-Sync i FreeSync).

Skoro masz do dyspozycji więcej niż jeden port wideo, podłączysz dwa monitory albo monitor i gogle VR.

Przeczytaj poradnik:

Pobór mocy przez kartę graficzną

Ten komponent ma spory apetyt na energię i gdyby okazał się większy, niż możliwości zasilacza PC, skończyłoby się to fatalnie dla komputera. Skąd możesz wiedzieć, czy Twój zasilacz podoła wymaganiom karty graficznej? To proste, odwiedź specyfikacje interesującej Cię karty graficznej i poszukaj pola: rekomendowana moc zasilacza.

Ten znajdujący się w Twoim desktopie nie może mieć mocy mniejszej – powinna być przynajmniej równa, choć lepiej mieć zapas przynajmniej 50 W. Zobacz także, czy zasilacz ma takie wtyczki, jakich wymaga GPU, a mogą to być:

wtyczka 6 pin zasilana jednym przewodem z wtyczką 6-pinową;
wtyczka 8 pin zasilana jednym przewodem z wtyczką 8-pinową;
wtyczka 6+8 pin zasilana dwoma przewodami o wtyczkach: 6- i 8-pinów;
wtyczka 2x 8 pin zasilana dwoma przewodami o wtyczkach: 8-pinów każda,
wtyczka 12VHPWR zasilana jednym przewodem z wtyczką 12-pinową.

Przeczytaj poradnik: Jaki zasilacz do komputera wybrać?

Podkręcanie (overclocking) karty graficznej

Nie będziemy w tym miejscu doradzać, jak krok po kroku podkręcać zegary, aby zwiększyć moc obliczeniową karty graficznej. Owszem, jest to możliwe i zaawansowani użytkownicy tak właśnie robią, lecz mają oni know-how co do napięć, poboru mocy i relacji z zegarami na rdzeniach i pamięci VRAM.

Istnieje jednak prosty i bezpieczny sposób na overclocking GPU, dostępny pod jednym kliknięciem w aplikacji. Podkręcać możesz karty graficzne z przydomkiem OC (od overclockingu), bo te modele zostały fabrycznie przystosowane do skoków wydajności. Wszystko, co musisz zrobić, to odwiedzić aplikację producenta karty, np. MSI Afterburner i odszukać sekcję poświęconą OC. Tam wybierasz jeden z predefiniowanych profili, klikasz, a po chwili GPU wchodzi na wyższe obroty.

Podświetlenie RGB

Tę część poradnika potraktuj jako dodatek. Obecność podświetlenia RGB lub jego brak w żaden sposób nie przekłada się na wydajność GPU, pozwala za to ciekawie zaaranżować wnętrze komputera.

Od razu podkreślamy, że aura RGB na powierzchni kart graficznych jest skromna. Ogranicza do kilku świecących elementów na obudowie i uzupełnia tylko ogólną oprawę. Gdyby jednak tego zabrakło, układ byłby dużym, ciemnym elementem w centrum desktopa, a całość straciłaby na efektywności.

Zajrzyj też do pozostałych poradników o komponentach PC:

Polecane karty graficzne

Przekazaliśmy Ci wiedzę o tym, jak wybrać kartę graficzną. Skorzysta z niej lub wybierz jedną z poniższych propozycji.

Polecane karty graficzne AMD Radeon

Polecane karty graficzne NVIDIA GeForce

Polecane profesjonalne karty graficznes

Składasz desktopa? Koniecznie przeczytaj poradnik: Jak dobrać komponenty komputerowe? Jak zrobić to poprawnie i samodzielnie złożyć PC?

Zobacz karty graficzne w sklepie TechLord

Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Poradniki

ASUS ZenBook 14 UX3405MA Ultra 5-125H/16GB/1TB/W11 OLED Srebrny

Creality CR-10 SE