Jak schłodzić procesor w komputerze? Praktyczne porady

Data dodania: 08-04-2024

Każdy komponent komputerowy pobiera energię elektryczną, więc każdy generuje ciepło. Nie inaczej jest z procesorem komputerowym, którego temperatura potrafi szybko wskoczyć na niebezpieczny poziom. Wyjaśniamy więc, dlaczego procesor się przegrzewa, a także jak skutecznie schłodzić CPU.

Spis treści:

Dlaczego procesor się przegrzewa? Główne powody

Jak podaliśmy we wstępie, procesor generuje ciepło, bo wynika to z praw fizyki. Część energii elektrycznej, która nie bierze udziału w przetwarzaniu informacji w rdzeniach CPU, zmienia się w ciepło, a ono podnosi temperaturę.

Do pewnego poziomu temperatura jest akceptowalna, ale gdy narzędzia pomiarowe wskazują już ponad 100° C, robi się groźnie. Trzeba jednak odróżnić wzrost temperatury wywołany w sposób naturalny, pojawiający się na drodze normalnego funkcjonowania podzespołu, a tym, co niepożądane.

Ciepło wywołane pracą CPU

Uruchomienie pakietu Microsoft 365 z Wordem, Excelem i Outlookiem, włączenie przeglądarki, oglądanie filmów – to wszystko zalicza się do zadań standardowych, które niespecjalnie absorbują uwagę procesora.

Inteligentne systemy przydzielają zadania do rdzeniom i wątkom, w zależności od stopnia skomplikowania procesu, starając się jak najsprawniej uporać z każdym zagadnieniem. Jeśli wierzyć programom kontrolującym pracę CPU, temperatura jednostki powinna plasować się mniej więcej w przedziale 40-50° C z okazjonalnymi skokami przy nałożeniu się kilku szczególnie wymagających procesów. Po kilku sekundach wskaźniki wrócą jednak do poprzedniego poziomu.

Dopiero przejście w tryb zadań zaawansowanych, czyli praca z grafiką, renderowanie, projekty 3D, montaż wideo, gaming, wywinduje temperaturę pod samo wieczko możliwości procesora, a ten zacznie się pocić.

Chłodzenia procesorów obniżają wówczas temperaturę, dbając, by nie przekraczała wartości krytycznej. Dochodzi jednak do sytuacji, w których coolery nie dają rady, choć robią, co mogą, by to zmienić. Pracują na pełnych obrotach, a mimo to CPU stale się przegrzewa – nawet jeśli komputer nie wykonuje specjalnie wymagających zadań. I wtedy warto poszukać problemu takiego stanu rzeczy – leniwych informuję lojalnie, że ignorowanie zbyt wysokich temperatur na CPU zakończy się prędzej niż później uśmierceniem procesora.

Poznaj: procesory AMD Ryzen 3 | procesory AMD Ryzen 5 | procesory AMD Ryzen 7 | procesory AMD Ryzen 9

Za słabe chłodzenie na procesorze

Niektórzy nie rozumieją potrzeby zmiany chłodzenia CPU i pozostają przy boxowym, dodawanym przez producenta do pudełka z procesorem. Rzecz jasna lepsze takie niż żadne, ale to tylko półśrodek, w dodatku kiepski.

Chłodzenie boxowe sprawdzi się co najwyżej w komputerze biurowym, kupionym z myślą o obsłudze najmniej wymagających procesów. We wszystkich innych przypadkach, szczególnie w desktopach gamingowych i tych do pracy z grafiką, projektowaniem oraz wideo, trzeba zatroszczyć się o skuteczniejsze chłodzenie CPU. Skuteczniejsze, czyli o lepszych parametrach.

Źle dobrane wentylatory PC lub za mała ich ilość

Jakkolwiek skuteczne byłoby chłodzenie zamontowane na procesorze, trzeba jeszcze usunąć ciepło zamknięte wśród stalowych lub przeszklonych ścian obudowy komputerowej. Cooler chłodzący CPU nie wyrzuca tego na zewnątrz, lecz tylko odprowadza z samego procesora.

Wymiana powietrza w obudowie odbywa się na drodze cyrkulacji, a tę zapewniają wentylatory komputerowe.

Pasta termoprzewodząca wymaga wymiany

Smutną praktyką jest zaniedbywanie pasty termoprzewodzącej stanowiącej punkt styku między korpusem procesora a podstawą chłodzenia. Z biegiem czasu ulega przepracowaniu i nie przewodzi już tak dobrze ciepła, jak w chwili aplikacji nowej warstwy, wyciśniętej świeżo z tubki.

Zabrudzenia w wentylatorze i radiatorze

Aluminiowe żebra radiatora potrafią łapać kurz skuteczniej niż niejeden odkurzacz. Szkoda tylko, że nie taka ich rola. Dzięki dużej powierzchni metalowych płytek mogą pochwalić się bardzo wysoką skutecznością rozpraszania ciepła, jednocześnie prawa elektrostatyki sprawiają, że kurz lgnie do nich jak owady do słodkości leżących na stole.

Wirusy i robaki w systemie

Bugi pobrane nieopatrznie z plikami lub oprogramowaniem lubią działać dyskretnie, choć nie zawsze im to wychodzi. Ich obecność rozpoznasz po nieoczekiwanym wzroście obciążenia CPU, mimo że nie robisz nic, co nakazywałoby rdzeniom intensywne działanie.

Wirusy tak właśnie manifestują swoją obecność – poprzez nietypową aktywność procesora, który musi wejść na wyższe obroty, żeby udźwignąć zwiększone zapotrzebowanie na moc obliczeniową. W sytuacji, kiedy dołożysz do tego własne procesy (związane z pracą albo z rozrywką), CPU ulegnie przeciążeniu oraz przegrzaniu. W efekcie będzie musiał obniżyć taktowanie, ratując się przez throttlingiem.

Przeczytaj poradnik: Co to jest thermal throttling? Jak zapobiegać i jak rozwiązywać?

Dlaczego procesor w komputerze się przegrzewa Sklep TechLord

Jak schłodzić procesor w komputerze?

Czas obniżyć temperaturę CPU bez odsyłania komputera do serwisu. Zaraz sam się przekonasz, że samodzielnie wykonasz każdą z poniższych czynności.

Wymiana pasty termoprzewodzącej

Ten zabieg może wydawać się najtrudniejszy – w rzeczywistości wymaga on nieco więcej pracy. A jeśli sam składałeś desktopa, poradzisz sobie w kilka minut. Raz w roku odkręć głowicę coolera (niektórzy robią to częściej), zmyj pastę termoprzewodzącą alkoholem izopropylowym, nałóż nową pastę i złóż układ ponownie. Różnica w temperaturach powinna być widoczna od razu.

Czyszczenie i odkurzenie obudowy PC

Zalecamy raz na kwartał odkręcić bok obudowy i sprawdzić czystość radiatora i łopatek wentylatorów. Wszystkich wentylatorów – zarówno tych na coolerze powietrznym, chłodnicy water coolig, jak i wentylatorów zamontowanych w obudowie.

Chwyć pędzelek, pęsetę oraz pojemnik ze sprężonym powietrzem. Największe zanieczyszczenia usuń pęsetą, pędzelkiem delikatnie omieć elementy chłodzące, resztę wydmuchaj powietrzem pod ciśnieniem. Uważaj tylko, gdzie pchasz dyszę i rozważ założenie okularów ochronnych. Niby tylko kurz, ale gdy poleci prosto w oczy może się to zakończyć wizytą w szpitalu.

Wymiana chłodzenia CPU na bardziej wydajne

No cóż, ten krok może brzmieć radykalnie, jest jednak w pełni uzasadniony. Co więcej, pozostając przy dotychczasowym, niewydolnym chłodzeniu skazujesz CPU na zagładę. Ciężko orzec, jak szybko koniec nadejdzie, ale z pewnością jednostka przegrzeje się i zakończy działanie.

Teraz zastanów się, czy opłaca się w ogóle do tego doprowadzić. Weź pod uwagę, ile kosztuje nowy procesor, a ile zamontowane na nim chłodzenie. Dysproporcja jest duża, bilans kosztów przemawia na korzyść wymiany chłodzenia.

Do jednostek Intel Core i5 | AMD 5 wystarczające są coolery powietrzne, czyli wieżyczki składające się głównie z wentylatorów i aluminiowych radiatorów. Lecz jeśli masz w skrzynce mocniejsze CPU, rozważ zakup chłodzenia wodnego AiO. One odznaczają się wyższą skutecznością chłodzenia, jak również lepszą kulturą pracy.

Jeśli nie wiesz, jak dobrać cooler CPU, przeczytaj poradniki:

Montaż dodatkowych wentylatorów w obudowie

Czy można źle dobrać wentylatory PC? Okazuje się, że tak. Można założyć do peceta gamingowego wentylatory najtańsze o niskich prędkościach wirowania albo ustawić domyślnie niskie PWM, sądząc, że w ten sposób oszczędzi się na energii, bo zestaw pobierze mniej prądu.

Można też pozostać przy fabrycznej ilości wentylatorów i nie dołożyć ani jednego więcej. To jednak poważny błąd. Skoro masz mocnego desktopa, kosztującego najpewniej ładnych kilka tysięcy złotych, wydaj jeszcze kilka stówek na wentylatory z przodu i z tyłu. Zwiększysz przepływ powietrza i zapewnisz komponentom lepsze warunki ich technologicznej egzystencji. Pamiętaj, że nie tylko procesor wydziela ciepło – wszystkie pozostałe również.

Nie wiesz, jak dobrać ten rodzaj chłodzenia? Przeczytaj nasz poradnik: Jaki wentylator do komputera?

Optymalne ułożenie kabli w skrzynce

Czy to całe okablowanie może wpłynąć na temperaturę procesora (albo i innych komponentów PC)? Okazuje się, że tak. Słowo klucz to cyrkulacja. Żeby zjawisko to zachodziło poprawnie i maksymalnie wydajnie, powietrze nie może napotykać przeszkód.

Chaotycznie ułożone okablowanie zaburza swobodny przepływ powietrza i uniemożliwia mu wydostawanie się najbardziej optymalną drogą. Błędy aranżacji stworzą zastoje, w których będzie gromadzić się ciepło, obszary o temperaturze wyższej niż w pozostałej części zestawu.

Instalacja i skanowanie antywirusem

W zasadzie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zacząć od skanowania antywirusem. Wierzymy jednak, że należycie chronisz system i program antywirusowy nieustannie ma oko na instalowane programy oraz pobierane z sieci pliki.

Skanowanie nie zajmie dużo czasu, pozwoli jednak wykluczyć obecność intruza, jak również skupić się na hardware, by tam szukać przyczyn problemu.

Jak schłodzić procesor komputerowy? Sklep TechLord

Jak poznać, że procesor się przegrzewa?

Krytycznym objawem zbyt wysokich temperatur CPU są nieoczekiwane i niespodziewane wyłączenia systemu pojawiające się w losowych momentach. Wcześniej jednak procesy, które odbywały się dotąd płynnie, będą wymagać więcej czasu. Komputer będzie się także wieszał, poczujesz ociężałość systemu.

Jak zmierzyć temperaturę rdzenia?

Istnieje kilka sposobów, ale każdy wymaga użycia nieco innego narzędzia. Nie wszystkie masz pewnie w domu, poszukaj zatem najprostszego rozwiązania. I nie zapominaj, że najpierw trzeba rozkręcić obudowę. Oto lista narzędzi:

domowy termometr bezdotykowy w trybie mierzenia rzeczy wskaże ile stopni jest w pobliżu procesora – sprawdź, czy utrzymuje się stale, czy pojawia okazjonalnie;
kamera termowizyjna używana przez budowlańców pozwala odczytać temperaturę na różnych obszarach jednocześnie – jest dokładana, lecz jednocześnie droga.

Jakie programy do sprawdzania temperatury procesora?

Na szczęście da się też prościej i bez zaglądania do skrzynki – pobierz i zainstaluj program diagnostyczny, który dostarczy Ci garść informacji o tym, co dzieje się z desktopem i jego komponentami.

Programy, które wymieniamy niżej, są darmowe i mają przejrzyste interfejsy. Odczytasz w nich temperaturę procesora w spoczynku i pod obciążeniem, aktualne taktowanie, najwyższe odnotowane taktowanie, jak również pobór energii.

Co ważne, podobne odczyty pojawiają się dla karty graficznej oraz pamięci RAM. Uzyskujesz w ten sposób holistyczne spojrzenie na komputer.

Polecane programy do diagnostyki procesora:

HWMonitor
CPU-Z
Open Hardware Monitor
Speccy

Przeczytaj też poradniki:

Polecane chłodzenia procesorów

Polecane coolery powietrzne

Polecane wodne AiO

Zobacz wszystkie chłodzenia procesorów w sklepie TechLord

Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Poradniki

Eufy S350 4K+2K 130° WiFi PTZ

HP H2800 czarno-złote